CHỨC NĂNG TRÍ NHỚ CỦA CON NGƯỜI

Một trong những yếu tố cần có của học viên học nhạc đó là trí nhớ.

Một trí nhớ tốt sẽ khiến cho việc học dễ dàng hơn, các bản nhạc sẽ dễ ghi nhớ hơn, sự tự tin khi trình diễn cũng tăng lên theo cách đó và kỹ thuật ngày một nâng cao hơn.

Vì vậy, hôm nay “Daykemtainha.vn” sẽ đưa ra một bài viết dựa trên các thông tin có được về chức năng trí nhớ của con người để giúp cho các học viên mới luyện tập khả năng ghi nhớ của bản thân. Bắt đầu thôi!

Trí nhớ gồm có hai chức năng: Lưu trữ và nhớ lại.

Lưu trữ

Mọi thứ chúng ta đã trải nghiệm được lưu trữ trong trí nhớ ngắn hạn và sau đó được chuyển sang trí nhớ dài hạn, một quá trình được diễn ra trong 5 phút, nơi thông tin được lưu trữ gần như trọn đời.

Giả thuyết rằng:  Trí nhớ của con người là thông tin được lưu trữ trong “khu vực trí nhớ” ở nhiều vùng khác nhau của não. Trí nhớ không ở bất kỳ vị trí cụ thể nào, mà được phân phối ở nhiều khu vực của não, giống như một toàn ảnh (hologram) vậy Trong bộ nhớ máy tính, mỗi bộ nhớ có một địa chỉ riêng, nên chúng ta biết được máy tính gợi lại bộ nhớ như thế nào. Trí nhớ não không có địa chỉ.

Vậy bộ não gợi lại trí nhớ như thế nào?

Nhớ lại

Khi chúng ta ghi nhớ, thì việc lưu trữ thông tin không phải là vấn đề bởi vì quá trình này là diễn ra tự động và về cơ bản là dài hạn – nhớ lại thông tin mới là vấn đề, bởi vì:

Không giống như máy tính vốn là nơi tất cả dữ liệu đều có địa chỉ, trí nhớ con người được gợi lại thông qua một quá trình phức tạp vốn vẫn chưa được thấu hiểu.

Giả thuyết một lần nữa rằng: Quá trình gợi lại thông tin là một quá trình liên kết, và quá trình liên kết rõ ràng nhất là sự chồng chéo của các khu vực trí nhớ. Đó là khi hai mẫu thông tin liên quan được lưu trữ, khu vực trí nhớ của những thông tin này sẽ chồng lên nhau, mối liên kết càng gần, thì sự chồng chéo càng lớn và việc gợi nhớ càng dễ.

Tuy nhiên, theo thời gian, nhiều sự chồng chéo như vậy sẽ được lưu trữ để bộ não phải tìm kiếm qua nhiều phần chồng chéo hơn. Khả năng nhầm lẫn sẽ gia tăng theo thời gian bởi vì khả năng bộ não sẽ chọn nhầm phần chồng chéo cũng tang theo số lượng phần chồng chéo.

Vì vậy, thiếu khả năng gợi lại là do sự nhầm lẫn, chứ không phải vì mất trí nhớ.

Trí nhớ được gợi lại dễ nhất khi nó được liên kết với thứ gì đó dễ nhớ, như những liên kết kỳ quặc, vui vẻ, thân thuộc, v.v……bởi vì bộ não của chúng ta bị thu hút bởi những thứ đó. Đây là một mẹo thông dụng nhất được dùng bởi những người ghi nhớ tốt.

Hệ thống khu vực ghi nhớ rất phức tạp bởi vì nó liên tục được chỉnh sửa bởi bộ não. Một trong những chỉnh sửa là sự tạo ra sự trừu tượng hóa. Thứ “máy bay” trừu tượng không tồn tại bên ngoài bộ não, mà được tạo ra trong trí nhớ bao gồm mọi thứ từ máy bay đồ chơi giấy đến máy bay chuyên chở hạng lớn. Điều này tạo ra sự liên kết bổ sung và nhân tạo giữa các vật thể. Vật trừu tượng là các đối tượng đã được khái quát hóa và chúng cho phép quá trình suy nghĩ và ngôn ngữ.

Vì vậy, chúng ta thường phải xử lý với những khu vực trí nhớ của sự trừu tượng, không phải là những khu vực trí nhớ gốc từ những dữ liệu đầu vào bên ngoài như là nhìn, nghe, chạm, ngửi, nếm, v.v… bởi vì những dữ liệu đầu vào bên ngoài giống như những cuốn phim dài tập chứa đựng quá nhiều thông tin. Sự trừu tượng đơn giản hóa chúng thành những đối tượng có thể quản lý được.

Do đó trí nhớ con người không phải là trí nhớ thụ động như ổ đĩa máy tính, mà là một bộ xử lý chủ động những thông tin đi vào thành những sự trừu tượng đơn giản hơn vốn dễ quản lý hơn. Tuy nhiên, vì có nhiều nhà bác học có thể nhớ lại được tất cả những dữ liệu gốc, nên những dữ liệu đó rõ ràng cũng được lưu trữ trong bộ não.

Trí nhớ được gợi lại dễ nhất khi nó được liên kết với thứ gì đó dễ nhớ, như những liên kết kỳ quặc, vui vẻ, thân thuộc, v.v…

Ít phải bàn cãi về trí nhớ có tính liên kết. Chúng ta ghi nhớ âm nhạc bằng cách liên hệ nó với những thứ chúng ta đã biết. Nếu bạn yêu cầu một nhạc sĩ ghi nhớ một trang đầy những nốt nhạc ngẫu nhiên, anh ta sẽ gặp khó khăn trong việc ghi nhớ dù chí chỉ một trang bởi vì anh ta không có gì để liên kết với những nốt nhạc ngẫu nhiên này. Nhưng người nhạc sĩ này sẽ không gặp khó khăn gì khi ghi nhớ 20 trang sonat nhanh chóng bởi vì bản sonat có giai điệu, nhịp điệu, v.v… vốn quen thuộc. Tất cả những gì bạn cần làm là liên kết bản nhạc với lý thuyết và bạn sẽ nhớ thôi. Mặc dù lý thuyết âm nhạc là tốt nhất, nhưng nó lại không thật sự hữu ích đều cho mọi người bởi vì hầu hết học viênn không biết đủ lý thuyết.

Điều kinh ngạc là tốc độ mà những người ghi nhớ giỏi có thể sắp xếp các đối tượng cần ghi nhớ vào trong thuật toán của họ. Những người ghi nhớ siêu đẳng phát triển được nhờ nỗ lực hoàn thiện thuật toán và tập luyện hằng ngày, giống như những người chơi piano. “Nỗ lực” này đến một cách nhẹ nhàng bởi vì họ tận hưởng nó.

Một ví dụ mẫu cho những gì chúng ta đang nói đến: Giả sử bạn muốn nhớ dãy số gồm 14 chữ số 53031791389634. Một cách để thực hiện là sử dụng cái gì đó như câu chuyện sau: “Tôi đã thức dậy lúc 5:30 sáng với 3 người anh và 1 người bà; Tuổi của các anh trai tôi là 7, 9, và 13, và bà nội là 89, và chúng tôi đi ngủ lúc 6:34 tối.”

Đây là thuật toán dựa trên kinh nghiệm sống và những điều rất đời thường, làm cho những chữ số ngẫu nhiên “có ý nghĩa”. Điều thú vị là thuật toán chứa tới 132 chữ, nhưng nó lại dễ nhớ hơn 14 số nhờ những liên kết quen thuộc. Bạn có thể dễ dàng tự kiểm tra điều này. Đầu tiên, hãy thử nhớ tất cả 14 số trên (nếu bạn có thể). Rồi 24 tiếng sau, thử viết 14 số đó ra từ trí nhớ và từ thuật toán, bạn sẽ thấy rằng thuật toán sẽ tốt hơn nhiều. Còn có nhiều thuật toán tốt hơn mà bạn có thể sẵn sàng tìm thấy trên Internet.

Nhờ sức xử lý lượng thông tin khổng lồ của bộ não, nên quá trình gợi lại càng hiệu quả hơn nếu có nhiều mối liên kết liên quan và số lượng những liên kết này tăng độ lớn nhanh khi càng có nhiều thứ được ghi nhớ, bởi vì chúng có thể được liên kết chéo. Cho nên trí nhớ của con người gần như hoàn toàn đối nghịch với bộ nhớ máy tính: Càng nhớ nhiều, bạn càng dễ ghi nhớ bởi vì bạn có thể tạo ra nhiều liên kết mới, mỗi liên kết mới cung cấp những đường dẫn mới để gợi nhớ. Cho nên mọi thứ ta biết về trí nhớ nói cho ta biết tập luyện sẽ tăng cường trí nhớ.

Trí nhớ là một thành phần quan trọng của nhận thức, vốn có thể được định nghĩa là một chuỗi lặp các chức năng của não bộ: Nhập dữ liệu ￫ ghi nhớ ￫ kết luận ￫ hành động ￫ nhập dữ liệu, v.v…, tạo thành một vòng lặp bất tận.

Trẻ sơ sinh chỉ có một vài thứ trong trí nhớ và vì vậy chúng không thể thiết lập các mối liên kết. Nhận thức của các em tăng lên khi bộ não phát triển. Kết quả là, các em không thể suy nghĩ hay giao tiếp khi mới sinh ra ngoại trừ việc gây ra tiếng động để phản ứng với nhu cầu của các em. Chỉ trong một vài năm, các em có đủ những mối liên kết để học ngôn ngữ và để suy nghĩ. Ở giai đoạn này, các em học rất nhanh bởi vì não đang phát triển liên tục, nhưng cũng vì lý do đó, mà các em cũng quên rất nhanh. Trí thông minh của các em có vẻ thấp bởi vì các em gặp khó khăn ghi nhớ vì việc thiếu các mối liên kết; tuy nhiên, các em có khả năng hiểu những khái niệm phức tạp rất nhanh. Nếu trí nhớ được duy trì đến những năm tuổi vị thành niên, khi mà màng bọc myelin bắt đầu bao quanh sợi trục thần kinh, và khóa bộ nhớ dài hạn. Cho nên những bản nhạc được nhớ và duy trì trước tuổi 20 là gần như không bao giờ bị lãng quên.