Hotline: 
CÁC TƯ THẾ ĐÁNH ĐÀN VÀ CHỨNG TÊ LIỆT CONG KHI CHƠI PIANO
(09/02/2020)
CÁC TƯ THẾ ĐÁNH ĐÀN VÀ CHỨNG TÊ LIỆT CONG KHI CHƠI PIANO
Một trong những bài học vỡ lòng của các tân học viên học đàn piano đó chính là cách chơi đàn, cách thể hiện các ngón tay trên phím đàn piano. Cùng với đó chính là tư thế để đánh đàn, một trong những điều cơ bản nhưng lại rất quan trọng. Quan trọng như thế nào hãy cùng chúng tôi theo dõi bài viết này nhé!
Ở bài viết này chúng ta sẽ thảo luận cùng nhau về các tư thế cơ bản trong việc đánh đàn piano, gồm: Tư thế ngón tay cong, tư thế ngón tay thẳng. Chúng ta sẽ nói về ưu cũng như nhược điểm của từng loại. Đồng thời chúng tôi "Daykemtainha.vn" sẽ giải thích tại sao tư thế ngón tay thẳng lại được ưa chuộng hơn. Bắt đầu thôi!
Tư thế ngón tay cong đã được định nghĩa trong các tài liệu như tư thế “thư giãn” tự nhiên của các ngón tay khi bạn buông thõng tay xuống hai bên. Điều này hiệu quả với các người chơi piano đã chơi nhiều năm, nhưng cách một đứa trẻ hai tuổi, hoặc một tay golf, hay một người bơi lội, chưa bao giờ chơi piano sẽ buông thõng tay có thể là ở bất kỳ tư thế nào. Để xác định đúng về tư thế ngón tay cong, hãy đặt cả hai tay trên mặt bàn, cách khoảng 1 foot (=30,48 cm), lòng bàn tày úp xuống. Tạo hình vòm cung với bàn tay và ngón tay như thể bạn đang nắm một trái bóng mềm, với các đầu ngón chạm bàn. Móng tay ngón cái phải và trái nên chỉ tương ứng vào vai trái và phải. Đây là tư thế khởi đầu cho các ngón tay và được gọi là tư thế ngón tay cong bởi vì các ngón tay bị cong trên một trái banh tưởng tượng.
Ưu điểm của tư thế ngón tay cong là: Nó cung cấp sự kiểm soát chắc chắn của từng ngón, tạo điều kiện chơi giữa các phím đen, và cân chỉnh các ngón gần thành một đường thẳng để mọi phím được chơi với cùng một khoảng cách tính từ trụ (Xà Cân Bằng). Những người có ngón tay dài sẽ thấy cần thiết phải cong ngón tay 2-4 hơn để chơi kèm ngón cái. Nhược điểm là: bạn chơi bằng đầu ngón tay vốn dễ tổn thương và không cung cấp đủ phần đệm cho việc kiểm soát chạm phím tốt hơn hoặc chơi FFF và PPP, cú đánh phím xuống đòi hỏi sự kiểm soát chính xác các nhóm cơ liên hợp, tư thế này rất dễ trượt phím đen bởi vì bề mặt đầu ngón tay nhỏ, và dễ bị chứng tê liệt cong.
Để minh họa chứng tê liệt cong: Hãy duỗi thẳng bất kỳ ngón nào (trừ ngón cái) và lắc lư lên xuống như đang nhấn phím đàn. Rồi từ từ cong ngón tay lại, vẫn giữ nguyên cử động lắc lư như trước. Chú ý cử động đung đưa tối đa sẽ giảm khi độ cong tăng: Chứng tê liệt tăng theo độ cong.
Có hai loại tổn thương có thể xảy ra từ tư thế cong ngón: Thâm tím đầu ngón tay vì phần thịt đệm ở đầu ngón mỏng, và bong móng tay vốn không chỉ đau mà còn, nếu bị viêm nhiễm, có thể cực kỳ đau và sẽ hạn chế chơi piano nhiều tuần. Tư thế cong ngón khiến bạn cắt móng tay quá ngắn; có một phần da bọc thêm nhô ra dưới phần cuối đầu móng tay; đừng cắt chúng đi, vì chúng là phần ống phụ thêm ngăn chặn việc bong móng.
Một tư thế bất thường là tư thế “gẫy” trong đó phần cuối ngón (phần móng) bị cong hướng ra ngoài, thay vì thẳng “bình thường” hoặc hơi cong. Không có bằng chứng cho thấy tư thế này có hại, và nó có ưu điểm giúp chơi với phần đệm đầu ngón nhiều hơn. Hơn nữa, phần cơ cuối ngón này được thư giãn vì các gân thường tự nhiên giới hạn chuyển động hướng ra ngoài, nhờ thế đơn giản hóa cử động ngón tay và tăng thêm sự thư giãn. Dù nhiều giáo viên ghét tư thế này vì nó trông không tự nhiên, nhưng không có lý do được biết nào tại sao nó xấu và có lợi.
Tư thế cong ngón phải được dạy, nhất là đối với những người mới tập, nhưng vẫn còn nhiều tư thế khác cần phải học. Mỗi người chơi piano đều có tư thế (tự nhiên) yêu thích riêng, vì thế ép mọi học viên đều làm theo một tư thế “chuẩn” (cong) là một sai lầm phổ biến của phương pháp giảng dạy cũ xưa có thể làm chậm tiến bộ của học viên. Mỗi ngón đều có một số đốt và gân gắn với nhiều cơ, và mỗi cá nhân có mức độ kiểm soát chúng khác nhau. Chưa từng có nghiên cứu về tư thế nào là tốt nhất và những nghệ sĩ piano nổi tiếng đã sử dụng các tư thế khác nhau. Khi cả phím trắng và đen đều được chơi, phím đen nên được đánh với ngón cong ít hơn vì chúng nằm cao hơn. Ta sẽ gọi họ tư thế không cong là tư thế ngón tay thẳng (FFP – Flat Finger Positions).
FFP cực độ nhất là tư thế ngón duỗi thẳng tưng: Tất cả ngón tay được duỗi căng hết cỡ. Đây là cách V. Horowitz chơi. Ông có thói quen xấu cong hoàn toàn ngón út khi không dùng đến, nhưng khi cần, ông sẽ búng thẳng nó ra và chơi kiểu FFP. Thế này có lợi ích sau: Các phím được chơi bằng phần đệm trước đầu ngón giúp giảm khả năng bị tổn thương từ những buổi tập luyện dài, cử động nhấn phím là đơn giản nhất trong tất cả các tư thế, chỉ cần kích hoạt số lượng cơ ít nhất. Điều này tạo điều kiện thư giãn, phần tiếp xúc ngón với phím được tối đa, giảm khả năng trật nốt, và bạn có thể cảm nhận phím với phần đệm trước nhạy cảm nhất của ngón. Độ nhạy cảm tạo sự kiểm soát âm nhiều hơn, trong khi với tư thế cong ngón, bạn bị hạn chế với một âm đàn có xu hướng thô hơn. Vì tư thế này đơn giản hơn, và không chịu chứng tê liệt cong, bạn có thể chơi nhanh hơn; tuy nhiên, tư thế chơi nhanh nhất là loại mà trong đó bạn chơi phím đen với FFP và phím trắng với tư thế cong ngón vì cách này đặt mỗi ngón tay gần từng phím nhất. FFP có thể tăng tầm với và giảm trở ngại từ móng tay.
Những người đề xướng tư thế cong ngón tranh luận cho rằng nó là tư thế tốt nhất nhờ kiểu dáng vòm. Điều này sai vì các vận động viên chồng chuối bằng phần thịt đệm trước, chứ không phải đầu ngón, do đó FFP là tư thế chắc chắn hơn.
Thuật ngữ: Đốt ngón (lóng tay) là tên gọi cho các xương ngón tay ở trên khớp đốt; chúng được đánh số từ 1 đến 3 (ngón cái chỉ có 1 và 3), và các đốt thứ 3 gọi là “đốt đầu/đốt móng”. Tóm lại: 1 – đốt cuối; 2 – đốt giữa; 3 – đốt đầu.
Với FFP, các gân dưới xương ngón giữ cho các ngón duỗi thẳng khi chơi. Không giống như tư thế cong ngón, không cần mất sức để giữ ngón thẳng vì các gân đã giới hạn số lượng cong ngược. Có nhiều nghệ sĩ có đốt đầu cong ngược tự nhiên. Điều này không có gì sai và không cản trở FFP.
Vì thế, hãy học cách dùng các gân này để giúp thư giãn. Đốt đầu nên luôn được thư giãn. Các đốt móng thư giãn cũng đóng vai trò như đồ giảm sốc. Khi chơi fortissimo với ngón cong, cả cơ duỗi lẫn cơ gấp phải được kiểm soát để giữ tư thế cong. Trong FFP, cơ duỗi được thư giãn và chỉ có cơ gấp được sử dụng, giúp giảm bớt căng thẳng.
Phương pháp tốt nhất để tập FFP là chơi gam B trưởng, trong đó các ngón 2,3,4 chơi phím đen và ngón 1,5 chơi phím trắng cho cả hai tay. Vì ngón 1 & 5 nói chung không nên chơi phím đen khi chạy ngón (một quy tắc đặt ngón), đây chính xác là cái bạn cần.
Chơi FFP với lòng bàn tay gần như chạm vào phím. Điều này làm tăng độ chính xác vì bạn biết chính xác vị trí phím ở đâu. FFP legato dễ dàng hơn và khác biệt hơn so với legato dùng tư thế cong ngón vì thế cong tạo ra âm thanh thô hơn. Cũng dễ chơi hai nốt với một ngón hơn vì ngón có thể được xoay ở một góc với phím sao cho phần tiếp xúc rộng dưới ngón có thể chơi hai phím. Bởi vì Chopin nổi tiếng với cách chơi legato của ông, ông giỏi chơi vài nốt với một ngón, và ông khuyên nên tập gam B trưởng, chắc hẳn ông đã dùng FFP. Combe đã giảng dạy FFP và dặn rằng cách chơi này đặc biệt hữu ích để chơi Chopin. Một mẹo legato cô đã dạy là bắt đầu với FFP và sau đó cong ngón để bàn tay có thể di chuyển từ phím trắng sang đen mà không cần nhấc ngón khỏi phím. Các bản Bach Inventions là những bản tốt để tập luyện FFP, giả thuyết là Bach hẳn đã soạn chúng mà có nghĩ về FFP.
Sự tự do để chơi với bất kỳ độ cong nào là một kỹ thuật cần thiết. Một nhược điểm của tư thế cong ngón là các cơ duỗi không được vận động đủ, khiến các cơ gập khỏe hơn và rồi cuối cùng lấn át cơ duỗi. Trong FFP, các cơ duỗi chưa dùng đến được thư giãn. Thực ra, các gân liên quan được kéo giãn, làm cho các ngón thêm linh hoạt. Có vô số báo cáo về sự linh hoạt phi thường của ngón tay nghệ sĩ Liszt. Liszt dùng FFP để cải thiện âm giọng (Boissier, Fay, Bertrand). Do truyền thống giảng dạy chủ yếu là tư thế cong ngón, nên nhiều nghệ sĩ piano thính phòng lớn tuổi không tận dụng FFP.
Một FFP khác là tư thế tháp chóp, trong đó các ngón thẳng, nhưng cong xuống tại khớp đốt. Tư thế nà có ưu điểm là cử động nhấn nhím đơn giản hơn so với tư thế cong ngón. Nhiều người chơi piano cảm thấy thư giãn tự nhiên khi ở tư thế này.
Tư thế chân nhện cũng tương tự như tư thế tháp chóp, ngoại trừ đoạn cong diễn ra hầu hết ở khớp đầu sau khớp đốt. Như với tư thế tháp chop, lý do chính để sử dụng tư thế này là đây là tư thế tự nhiên cho người chơi piano đó. Nhiều người chơi piano không thể sử dụng tư thế này, nên đừng bận tâm nếu bạn không thể. Trong các kiểu FFP, thế chân nhện có thể là linh hoạt nhất. Vương quốc côn trùng đã chọn tư thế này qua hàng trăm triệu năm tiến hóa.
Cả hai tư thế tháp chóp và chân nhện đều mang mọi ưu điểm của tư thế FFP thẳng.
Legato của Chopin được ghi chép là rất đặc biệt, cũng như staccato của ông vậy. Liệu staccato của ông có liên quan đến FFP? Lưu ý rằng mọi tư thế FFP đều lợi dụng hiệu ứng lò xo của đốt đầu thư giãn, vốn có thể hữu dụng trong chơi staccato.
FFP có liên quan đến chiều cao ghế ngồi. Dễ chơi FFP hơn khi ghế ngồi thấp hơn. Có vô số báo cáo những nghệ sĩ piano đã phát hiện ra họ có thể chơi tốt hơn nhiều với chiều cao ghế ngồi thấp hơn (Horowitz và Glen Gould). Họ xác nhận đạt được kiểm soát phím tốt hơn, đặc biệt là cho Pianissimo và tốc độ, tuy nhiên chủ đề này vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng.
Đừng lo lắng nếu bạn không thể dùng hết tất cả tư thế này. Hãy sử dụng những tư thế thoải mái, tự nhiên với bạn. Mục đích của thảo luận này là để cảnh cáo những giáo viên đừng ép mọi học trò đều dùng một tư thế cong ngón được lý tưởng hóa vì điều đó có thể phản tác dụng. Từng bàn tay đều khác biệt và từng tư thế đều có ưu nhược điểm riêng tùy thuộc vào từng người hơn là vào tư thế.
Tóm lại, Horowitz có lý do tốt để chơi với các ngón thẳng và bản thảo luận trên chỉ rằng phần cấp độ kỹ thuật cao hơn của ông có thể đã được nhờ sử dụng FFP nhiều hơn các tư thế khác, và ngồi thấp. Dù tư thế cong ngón là cần thiết, nhưng tuyên bố “bạn cần phải biết tư thế cong ngón để chơi những bản kỹ thuật khó” là sai lệch – cái ta cần là những ngón tay mềm dẻo. Chơi với FFP giải phóng ta để sử dụng nhiều tư thế đặt ngón linh hoạt và hữu ích. Ta giờ đã biết làm thế nào để chơi tất cả các phím đen đó và không sót ngón nào. Cảm ơn, Johann, Frederic, Franz, Vladimir, Yvonne (Combe)!
Và các học viên cũng đừng nên quên hỏi hoặc tham khảo ý kiến người hướng dẫn để hoàn thiện kỹ năng, tránh sai sót và đàn tốt hơn nhé!
Còn nếu bạn chưa có người hướng dẫn chơi đàn piano phù hợp, bạn có thể liên hệ với chúng tôi “Daykemtainha.vn” bằng chiếc điện thoại di động của bạn. Và nhanh chóng, đơn giản chỉ với những bước bên dưới là bạn đã tham gia cùng với chúng tôi rồi đấy!
Học viên hoặc phụ huynh cần tìm gia sư môn đàn Piano cho con có thể liên hệ số hotline: 090.333.1985 - 09.87.87.0217
hoặc tải ứng dụng tại: “daykemtainha.vn” từ CH-Play (Androi) hoặc App Store (IOS):
Phụ huynh - học viên tải ứng dụng Dạy Kèm Tại Nhà và tiến hành chọn gia sư phù hợp
Phụ huynh - học viên tải app: Dạy Kèm Tại Nhà hoặc website: https://daykemtainha.vn
Link tải ứng dụng Dạy Kèm Tại Nhà: http://www.daykemtainha.vn/ung-dung-gia-su-day-kem
- Bài viết khác
- TRẮNG VÀ ĐEN, BÀN PHÍM PIANO, BẠN CÓ BIẾT ( 26/04/2020 )
- CẤU TẠO ĐÀN PIANO ĐIỆN ( 26/04/2020 )
- CÁCH THỨC VẬN CHUYỂN MỘT CÂY ĐÀN PIANO ĐƯỢC AN TOÀN ( 26/04/2020 )
- ÔNG TỔ CỦA PIANO ĐIỆN ( 26/04/2020 )
- NHỮNG ĐIỀU CẦN CHÚ Ý KHI MUA ĐÀN PIANO CƠ ĐẶT Ở CHUNG CƯ ( 19/04/2020 )
- CHA MẸ CẦN LÀM GÌ ĐỂ GIÚP CON HỌC TỐT ĐÀN PIANO ( 19/04/2020 )
- TƯƠNG LAI CỦA NGƯỜI HỌC ĐÀN ( 19/04/2020 )
- NGHỆ SĨ DƯƠNG CẦM VỚI TRÁI TIM VẪN CÒN MÃI ( 19/04/2020 )
- 5 THƯƠNG HIỆU ĐÀN PIANO ĐIỆN TỐT NHẤT ( 13/04/2020 )
